Ἁγιολόγιο
- Ὁ Ὅσιος Ἐφραίμ, ὁ Σύρος
- Ὁ Ὅσιος Ἰσαάκ, ὁ Σύρος
- Ὁ Ὅσιος Παλλάδιος
- Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Ἀσκητής
- Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος
- Οἱ Ἁγίες Μητέρα καὶ Θυγατέρα
- Ἡ Ἁγία Χάρις
- Μνήμη ὅλων τῶν Ἐρημιτῶν
- Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Ἰβηροσκητιώτης
Ἀσκητὴς μὲ πολλὴ ἁπλότητα, ἐγκράτεια καὶ ἐνθουσιώδη πίστη. Προικισμένος μὲ πλουσιότατη καὶ φλογερώτατη φαντασία, ἐξασκοῦσε μεγάλη ἐπιῤῥοὴ στοὺς συμπολῖτες του. Ὁ Ἐφραὶμ γεννήθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνα, στὴ Νισίβη τῆς Συρίας. Διδάσκαλο εὐτύχησε νὰ ἔχει τὸν ἐπίσκοπο Ἰάκωβο, ἄνδρα μεγάλης θεολογικῆς παιδείας, ποὺ τὸν χειροτόνησε διάκονο. Ἀλλ᾿ αὐτὸς παραδίδεται ὁλοκληρωτικὰ στὶς μελέτες του καὶ δὲ θέλησε νὰ προβιβασθεῖ σὲ ἀνώτερο ἀξίωμα. Διότι θεωρεῖ σπουδαιότερο αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλίαν, πρὸς ἐλέγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ, ἵνα ἄρτιος ᾖ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἐξηρτισμένος». Δηλαδή, ὅλη ἡ Γραφὴ ἔχει ἐμπνευσθεῖ ἀπὸ τὸ Θεό. Γι᾿ αὐτὸ εἶναι ὠφέλιμη νὰ διδάσκει τὴν ἀλήθεια, νὰ ἐλέγχει τὶς πλάνες, νὰ διορθώνει αὐτοὺς ποὺ ἁμαρτάνουν, νὰ παιδαγωγεῖ στὴν ἀρετή, καὶ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι τέλειος, καταρτισμένος σὲ κάθε ἔργο ἀγαθό. Ἔτσι, μ᾿ αὐτὸ τὸν τρόπο ὁ Ἐφραὶμ ἀπέκτησε ξεχωριστὴ θέση στὴν ἐκκλησιαστικὴ κίνηση τοῦ ἔθνους του. Ἦταν ὁ περίφημος ῥήτορας, ὁ βαθὺς καὶ φλογερὸς συγγραφέας. Ὀνομάστηκε προφήτης τῶν Σύρων, στῦλος τῆς Ὀρθοδοξίας, στόμα καὶ κιθάρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Ἐφραὶμ πέθανε τὸ 379 (κατ᾿ ἄλλους τὸ 373 στὴν Ἔδεσσα τῆς Συρίας) ἀφοῦ ἄφησε μεγάλο συγγραφικὸ ἔργο.
Ἐπίσκοπος Νινευί (†6ος αἰ.).
Μέγας ἀσκητὴς ὁ Παλλάδιος, ἔκτισε ἕνα μικρὸ κελὶ σ᾿ ἕνα βουνὸ ποὺ ὀνομαζόταν Ἴμμαι (ἢ Ἤμμη). Ἐκεῖ, μὲ πολλὴ ἀγρυπνία, νηστεία καὶ συνεχῆ προσευχή, ἀξιώθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ θαυματουργεῖ. Κάποτε μάλιστα, βρέθηκε μπροστὰ στὴν πόρτα του κάποιος ἔμπορος σφαγμένος, ποὺ τὸν εἶχε σφάξει καὶ ληστέψει κάποιος λῃστής. Τότε ὅλοι καταδίκασαν τὸν Παλλάδιο, σὰν φονιὰ τοῦ ἐμπόρου. Ὁ Παλλάδιος, ὅμως, προσευχήθηκε καὶ ἀνέστησε τὸν ἔμπορο ποὺ ἀμέσως ἔδειξε τὸν ἀληθινὸ φονιά, ποὺ ἦταν μάλιστα ἀνάμεσα σ᾿ αὐτοὺς ποὺ κατηγοροῦσαν τὸν Παλλάδιο. Τὸ θαῦμα αὐτὸ ἔκανε ν᾿ ἀποκτήσει ὁ Παλλάδιος φήμη ἁγίου ἀνδρὸς σ᾿ ὅλα τὰ περίχωρα. Ἔτσι λοιπόν, θεοσεβῶς, ἀφοῦ ἔζησε ὁ Παλλάδιος, εἰρηνικὰ τελείωσε τὴν ἐπίγεια ζωή του. (Κατὰ τὸν Παρισινὸ Κώδικα 259, καθὼς καὶ σὲ ὁρισμένους Λαυριωτικούς, ἡ μνήμη του φέρεται καὶ κατὰ τὴν 27η Νοεμβρίου).
Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ παρέμεινε γιὰ 20 χρόνια κλεισμένος μέσα σὲ μία σπηλιὰ κοντὰ στὴν κωμόπολη Πορφυριανή, αὐστηρὰ ἀσκούμενος. Στὸ διάστημα αὐτό, προσῆλθε στὸν ὅσιο μία πόρνη καὶ τὸν βίαζε νὰ ἁμαρτήσει μαζί της. Ὁ Ὅσιος με διακριτικὸ τρόπο τῆς ὑπενθύμισε τὴν μέλλουσα κρίση καὶ ἔτσι κατόρθωσε νὰ τὴν ἐπαναφέρει στὸ δρόμο τῆς θεογνωσίας. Κάποτε ὅμως θεράπευσε ἀπὸ τὸ δαιμόνιο μία νεαρὴ κόρη καὶ ὁ πατέρας της τὴν ἄφησε κοντά του γιὰ νὰ μὴ ἐπανέλθει ἡ ἀῤῥώστια. Τότε ὁ ἀσκητὴς ἡττήθηκε. Διέφθειρε τὴ νεαρὴ κόρη καὶ κατόπιν τὴν σκότωσε μὲ τὸν ἀδελφό της. Τὰ πτώματά τους τὰ ἔριξε στὸ ποτάμι. Ἡ συνείδησή του ὅμως τὸν ταρακούνησε καὶ συναισθάνθηκε τὸ ἀνοσιούργημά του. Τότε κλείστηκε μέσα σ᾿ ἕναν τάφο, ὅπου ἔκλαιγε καὶ προσευχόταν νυχθημερὸν καὶ ἔχυνε δάκρυα μετανοίας. Ὁ Θεὸς γιὰ νὰ δείξει στὸν Ἰάκωβο ὅτι τὸν συγχώρεσε γιὰ τὴν πραγματική του μετάνοια, φάνηκε στὸ ὄνειρο τοῦ ἐπισκόπου τῆς περιοχῆς καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει νὰ παρακαλέσει τὸν Ἰάκωβο νὰ προσευχηθεῖ γιὰ νὰ βρέξει, διότι ὁ τόπος εἶχε μεγάλη ἀνομβρία. Πρᾶγμα ποὺ ἔγινε. Αὐτὸ ἐνθάῤῥυνε τὸν Ἰάκωβο καὶ ἐντονότερα ἀσκούμενος ἀπεβίωσε εἰρηνικά.
Ἐπιφανὴς θεολόγος καὶ μέγας διδάσκαλος τοῦ Γένους, ἀπὸ τοὺς πολυγραφότερους καὶ σπουδαιότερους συγγραφεῖς τῆς ἐποχῆς του. Γεννήθηκε στὸ Κῶστο τῆς Πάρου τὸ 1721/2 καὶ πέθανε στὰ Ῥευστὰ Χίου τὸ 1813. Τὴν πρώτη παιδεία ἔλαβε στὴ γενέτειρά του καὶ συνέχισε στὴ Σμύρνη κοντὰ στὸν Ἱερόθεο Δενδρινὸ καὶ τὸν ἰατροφιλόσοφο Χριστόδουλο. Τὸ 1752 ἀναχώρησε γιὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ γράφτηκε στὴν περιώνυμη Ἀθωνιάδα Σχολή, ποὺ διηύθυνε ὁ Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης καὶ ἀργότερα ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης. Μαθήματα ἄκουσε ἀργότερα στὴν Κέρκυρα καὶ ἀπὸ τὸν Νικηφόρο Θεοτόκη. Μὲ παράκληση τοῦ Παν. Παλαμᾶ ἦρθε στὸ Μεσολόγγι, ἀλλὰ μετακλήθηκε στὴ Θεσσαλονίκη γιὰ νὰ διδάξει (1767-1770). Ἀπὸ τὴν Ἀθωνιάδα Σχολή, ὅπου κλήθηκε γιὰ νὰ διδάξει, ἀναγκάστηκε νὰ ἀποχωρήσει ἐξαιτίας τῆς ἀναμίξεώς του στὶς ἔριδες τῶν Κολλυβάδων. Ἔφτασε στὴ Θεσσαλονίκη καὶ ἀνέλαβε τὴν διεύθυνση τῆς ἐκεῖ Σχολῆς μέχρι τὸ 1786. Ἐπιθυμῶντας νὰ ἐπιστρέψει στὴν Πάρο, ἀναχώρησε στὰ τέλη τοῦ 1786 ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη, ἀλλὰ τελικὰ βρέθηκε στὴ Χῖο. Διευθυντὴς τῆς Σχολῆς τῆς Χίου κατόρθωσε νὰ τὴν διευρύνει καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει σὲ μεγάλη ἀκμὴ (1788-1811). Σὲ ἡλικία 90 περίπου χρόνων ἀποσύρθηκε στὸ μονίδριο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ῥευστῶν, ὅπου πέθανε στὶς 24 Ἰουνίου 1813.
Ὁ Ἀθανάσιος ἀνήκει στὴ μεγάλη χορεία τῶν διδασκάλων τοῦ Γένους ποὺ μὲ ὅλη τους τὴν δύναμη ἐργάστηκαν ἀκαταπόνητα γιὰ τὴν μόρφωσή του. Πρέπει ὅμως νὰ σημειωθεῖ ἐδῶ ὅτι ὁ Πάριος διδάσκαλος ἦταν πολέμιος τῶν νέων ἰδεῶν τοῦ Διαφωτισμοῦ καὶ τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως, σὲ τέτοιο μάλιστα βαθμό, ὥστε νὰ ξεσηκώσει τὴ σφροδρότατη διαμαρτυρία τοῦ Κοραῆ.
Τὸ συγγραφικὸ ἔργο τοῦ Ἀθανασίου καλύπτει εὐρύτατο χῶρο τῆς θεολογικῆς καὶ τῆς θύραθεν ἐπιστήμης. Τὰ ἔργα του, ἐκδοθέντα καὶ ἀνέκδοτα, θὰ μποροῦσαν νὰ καταταγοῦν στὶς παρακάτω γενικὲς κατηγορίες: Ἀπολογητικά, Ἱστορικοδογματικά, Λειτουργικά, Ὑμνολογικά, Φιλοσοφικά, Παιδαγωγικά, Ποιητικά, Βιογραφίες, Ὁμιλίες, Λόγοι, Ἐπιστολὲς κ.ἄ. Ἀπὸ τὰ πιὸ σπουδαία εἶναι τὰ παρακάτω: Ἀντιπάπας (1785)· ἐξυμνεῖ τὸ ἔργο τοῦ Μάρκου Εὐγενικοῦ καὶ κατακρίνει τὶς καινοτομίες τῶν Λατίνων, Χριστιανικὴ ἀπολογία (1798) καταπολεμᾷ τὶς ἀρχὲς τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως καὶ γράφτηκε μὲ ἀξίωση τοῦ Γρηγορίου Ε´. Μεταφράστηκε στὴ Ῥουμανική. Ἀλεξίκακον φάρμακον ἤτοι πνευματικὸν ἐγχειρίδιον, γράφτηκε ἐναντίον τῶν ἰδεῶν τοῦ Βολταίρου, Πατρικὴ διδασκαλία (1798), ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸν Ἄνθιμο Ἱεροσολύμων. Προκάλεσε τὴν σφοδρότατη διαμαρτυρία τοῦ Κοραῆ, ποὺ ἀπάντησε μὲ τὸ ἔργο Ἀδελφικὴ διδασκαλία (1798), «Ἀντιφώνησις πρὸς τὸν παράλογον ζῆλον τῶν ἀπὸ Εὐρώπης ἐρχομένων φιλοσόφων, δεικνύουσα ὅτι μάταιος καὶ ἀνόητος εἶναι ὁ ταλανισμὸς ὅπου κάμνουσι τοῦ Γένους μας καὶ ἡ διδάσκουσα ὁποία εἶναι ἡ ὄντως καὶ ἀληθινὴ φιλοσοφία...», ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1802 μὲ τὸ ψευδώνυμο Ναθαναὴλ Νεοκαισαρεύς. Ἄλλα ἔργα τοῦ Ἀθανασίου εἶναι: Ἐπιτομὴ γραμματικῆς τοῦ κυροῦ Νεοφύτου ἐκείνου (1787), Ῥητορικὴ πραγματεία, Στοιχεῖα μεταφυσικῆς.
Μαρτύρησαν διὰ ξίφους.
Μαρτύρησε ἀφοῦ τῆς ἔκοψαν τὰ πόδια.
Ἡ μνήμη τους σύμφωνα μὲ τὸ Ἱεροσολυμιτικὸ Κανονάριο.
Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Ἰβηροσκητιώτης
(Βλ. βιογραφία του τὴν 1η Νοεμβρίου).